'Leren zichtbaar maken' deel twee: wat nu écht werkt in het onderwijs

Vorige keer heb ik geschreven over Leren zichtbaar maken. Hieronder een tekst over de grondlegging van het leren zichtbaar maken met daarin de nadruk op wat er nu echt werkt in het onderwijs.

Gedrag
Volgens John Hattie, een vooraanstaande onderwijsdeskundige, zijn er verschillende leerkrachtgedragingen die significante invloed hebben op het leerproces en de prestaties van leerlingen. Dit wil zeggen dat het gedrag van een leerkracht het leren van de leerlingen direct kan beïnvloeden. Een van de belangrijkste inzichten van Hattie is dat effectieve leerkrachten duidelijke verwachtingen en doelen stellen. Dit houdt in dat ze helder communiceren wat de leerlingen moeten leren en hoe ze dit leren goed kunnen doen.

Leerdoelen feedback
Duidelijkheid over de leerdoelen geeft leerlingen richting en motiveert hen om actief deel te nemen aan hun leerproces. Daarnaast benadrukt Hattie het belang van formatieve evaluatie en feedback. Formatieve evaluatie verwijst naar het evalueren tijdens het leerproces: Wat doet de leerling al goed en waar moet nog extra aandacht aan besteed worden? Effectieve leerkrachten geven regelmatig constructieve feedback die gericht is op het verbeteren van het begrip van de leerlingen. Deze feedback stelt leerlingen in staat om hun voortgang te volgen en hun manier van leren aanpassen om beter te leren. Feedback moet specifiek, tijdig en gericht zijn op het proces, zodat leerlingen begrijpen waar ze staan en wat ze moeten doen om te verbeteren.

Relatieopbouw
Een ander cruciaal aspect van effectief leerkrachtgedrag is de rol van relatieopbouw. Hattie stelt dat sterke, positieve relaties tussen leerkrachten en leerlingen de motivatie en betrokkenheid vergroten. Leerlingen die zich gesteund en begrepen voelen, zijn meer geneigd om risico's te nemen in hun leren en zijn minder bang om fouten te maken.

Stimuleren
Ook het stimuleren van zelfstandigheid en kritisch denken is belangrijk. Leerkrachten moeten leerlingen aanmoedigen om vragen te stellen, problemen op te lossen en zelf verantwoordelijkheid te nemen voor hun leerproces. Dit bevordert niet alleen de cognitieve vaardigheden van leerlingen, maar ook hun zelfvertrouwen en eigenaarschap.

Kortom, leerkrachtgedrag dat duidelijkheid, feedback, relatieopbouw en zelfstandigheid bevordert, is volgens Hattie essentieel voor effectief onderwijs en het verbeteren van leerresultaten.

In de onderstaande afbeelding zien we duidelijkheid in structuur van ons didactisch handelen. Doelgerichtheid en feedback zijn daarin opgenomen.